Çalışan Hakları ve Güvenliği Birimi
08 Haziran 2021

ÇALIŞAN HAKLARI VE GÜVENLİĞİ BİRİMİ

ÇALIŞAN HAKLARI VE GÜVENLİĞİ BİRİMİ A BLOK GİRİŞ KATTADIR.

Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğünün Çalışan Güvenliğinin Sağlanmasını konu alan 2012/23 sayılı genelgesi gereğince hastanemiz sağlık çalışanlarının sağlık hizmetlerini sunum sürecinde muhtemel risklerin en aza indirilmesini, çalışan güvenliğinin ve motivasyonunun  en üst düzeyde tutulmasını ve çalışan farkındalığının arttırılmasını hedefleyen, kişinin fiziksel ve psikolojik açıdan zarar görmesiyle sonuçlanan veya sonuçlanması muhtemel olan sözlü veya fiili hareketler olarak tanımlanan şiddet olaylarının önlenmesi amacıyla hastanemiz bünyesinde “Çalışan Hakları ve Güvenliği Birimi” kurulmuştur.

BEYAZ KOD NEDİR?

Sağlık Bakanlığının kamu ve özel tüm sağlık kurum ve kuruluşlarında  gerçekleşen şiddet olaylarının izlenmesi, gereken müdahalenin yapılması  ile olayın takip edilmesi, adli mercilere iletilmesi, beraberinde; gerçekleşen olayların analizinin yapılarak ilgili sağlık kurumuna özgü  tedbirlerin  alınması için çalışma yapılması amacıyla oluşturulmuş bir sistemdir.

11 Kasım 2011 tarihinde yürürlüğe giren 663 sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin “Hukukî Yardım” başlıklı 54 üncü maddesi “Bakanlık ve bağlı kuruluşlarında; sağlık hizmeti sunumu sırasında veya bu görevlerden dolayı personele karşı işlenen suçlar sebebiyle ceza hukuku kapsamında yürütülmekte olan işlemler ve davalarda personelin talebi üzerine Bakanlık ve bağlı kuruluşlarınca hukukî yardım yapılır.(Ek cümle: 4/7/2012-6354/ 18 md. ) Bakanlık ve bağlı kuruluşları merkez ve taşra teşkilatı ile döner sermaye teşkilatı kadrolarında bulunan hukuk birimi amirleri, hukuk müşavirleri ve avukatlar, ayrıca vekâletname ibraz etmeksizin ilgili personeli vekil sıfatı ile temsil eder. Bu yardımın usûl ve esasları Bakanlıkça belirlenir.” hükmü ile sağlık çalışanlarına hukuki yardım verilmesi konusunda kanuni bir düzenleme yapılmıştır. Bu maddeye dayanılarak Bakanlık ve bağlı kuruluşlarınca yapılacak hukuki yardıma ilişkin usul ve esasları belirlemek amacıyla "Sağlık Bakanlığı Personeline Karşı İşlenen Suçlar Nedeniyle Yapılacak Hukuki Yardım Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik" 28/04/2012 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlamıştır. Bakanlığımızın tüm sağlık çalışanları şiddete maruz kaldıkları durumlarda, bu düzenlemeler doğrultusunda, Bakanlığımız avukatları tarafından gerekli hukuki yardımı alabilmektedir.

BİLDİRİM VE SÜREÇ KONUSUNDA BİLİNMESİ GEREKENLER

Şiddete maruz kalınması ya da olasılığının oluşması durumunda 1111 nolu telefon aranarak beyaz kod süreci başlatılır. Pager cihazına düşen çağrı üzerine, güvenlik görevlileri ve beyaz kod müdahale ekibi olay yerine en kısa sürede ulaşarak şiddet uygulayan şahıs veya şahısları etkisiz hale getirdikten sonra polis noktasına götürerek olayın çözüme kavuşması sağlanır. Olayın hemen ardından Beyaz Kod Olay Tutanağı mağdur personel tarafından eksiksiz doldurup imzalandıktan sonra şiddet mağduru çalışanın şikâyetçi olması halinde karakoldan ekip gelerek ifadesini alır ya da çalışan karakola götürülerek ifadesi alınır. Kayıt ve sürecin devamlılığı açısından şiddet uygulayan kişinin kimlik bilgileri (kimlik fotokopisi) alınmalıdır. İfade verme işlemi tamamlandıktan sonra mağdur çalışan karakol tutanağının bir nüshasını almalı ve tutmuş olduğu Beyaz Kod Olay Tutanağına ekleyerek Çalışan Hakları ve Güvenliği Birimi’ne başvurmalıdır. Eğer tanık varsa “Olay Tutanağı”na isim ve imzasının alınması önem arz etmektedir. İlgili çalışanın talep etmesi durumunda Sağlık Bakanlığımız avukatlarınca 28.04.2012 tarih ve 28277 sayılı yönetmelik gereğince hukuki yardım sağlanır.

Kamu personeline karşı görevleri nedeniyle işlenen suçlar şikâyete bağlı suçlar olmadığından; sağlık hizmeti sunumu sırasında veya bu görevlerinden dolayı personele karşı işlenen suçlar sebebiyle yapılacak Beyaz Kod başvurularında, gerçekleşen vakaların tamamının ‘’Beyaz Kod Sistemine’’ girilmesi ve şüpheliler hakkında suç duyurusunda bulunulması yasal bir zorunluluk olduğundan personellerimizin başlatmış oldukları tüm Beyaz Kod bildirimlerinin ardından suç duyurusunda bulunulacağının bilinmesi önem arz etmektedir.

İLGİLİ FORMLAR

1-Beyaz Kod Olay Tutanağı; Şiddet olayı sonrasında tutulan ve hadiseyi izah eden tutanaktır. Şiddete maruz kalan çalışan, adli süreçlerde kanıt teşkil etmesi açısından olaya tanık olan diğer personel ile birlikte, olayı anlatan ve belgeleyen bir tutanak düzenlemelidir. Tutanakta, tarih ve saat bilgileri ile failin kimlik bilgilerine (eğer bilinmiyorsa açık eşkâline), olayın gelişim seyrine ve mağdur çalışana yönelik saldırının ayrıntılarına yer vermesinin yanı sıra mutlaka olaya tanık olan personelin adları ve imzaları, ayrıca tutanağın düzenlendiği tarih de yer almalıdır. İlgili tutanak doldurulup imzalandıktan sonra 4 adet çıkartılıp imzalanmalıdır.

2-Hukukî Yardım Talep Formu; bu form beyaz kod kapsamında hukukî yardım talep edip etmediğinizi belirtir. Görevli birim/personel tarafından hazırlanarak size imzalatılır. Hukukî yardım talep etmeniz halinde, söz konusu başvurunuz beyaz kod kapsamında ise, ceza yargılaması aşamasında Bakanlığımız avukatlarınca tarafınıza hukukî yardım verilecektir.

3-İhbar Dilekçesi; beyaz kod kapsamında işlenen suçlar genel itibariyle takibi şikâyete bağlı olmayan, başka bir ifade ile siz şikâyetçi olmasanız dahi adli mercilerce kendiliğinden soruşturulan suçlardır. Bu tür suçtan haberdar olan yöneticinin, suçu adli mercilere intikal ettirmesi yasal bir zorunluluktur. Bu nedenle görevli birim/personel tarafından hazırlanarak yöneticiye imzalatılır.

4-Onam Formu; Beyaz kod kapsamında yapmış olduğunuz başvuru ve bu başvuru nedeniyle yürütülen adli süreçte elde edilen bilgi ve belgeler, kişisel bilgileriniz anonimleştirilerek, başka bir ifade ile; kişisel bilgilerinizden arındırılarak, analizlerinin yapılmasında ve neticesinde sağlık personeline karşı gerçekleşen şiddet olaylarının önlenmesi amacıyla kullanılacaktır. Bu durumu izah eden ve söz konusu bilgi ve belgelerin kullanılmasına izin veren onam formu görevli birim/personel tarafından hazırlanacak ve tarafınıza imzalanacaktır.

5-Olayı Doğrulayan Diğer Kanıtlar; şiddet uygulayanın kimlik bilgileri, kamera kayıtları, tanıklar, olaya ilişkin diğer tutanaklar ve benzeri tüm bilgi ve belgeler görevli birim/personel tarafından toplanarak sisteme kaydedilir.

Yukarıda bahsi geçen evraklar hastanemiz bilgisayarlarının ortak alanı içerisinde bulunan Beyaz Kod klasörü içerisinde mevcuttur. Beyaz Kod olması durumunda klasör kopyalanarak masaüstüne kaydedilip içerisindeki tutanak doldurulabilir.

İl Beyaz Kod Koordinatörü tarafından görevli birim/personel tarafından intikal ettirilen bilgi ve belgeler tetkik edilerek;

  • a-Başvurunuz beyaz kod kapsamında ise bilgi ve belgeler adli mercilere intikal ettirilerek adli süreç başlatılır ve süreç boyunca size hukuki yardım yapılır.

  • b-Başvurunuz beyaz kod kapsamında değil ise tarafınıza gerekli bilgilendirme yapılacaktır. Bu durumda hukuki yardım talebinizde karşılanmayacaktır. Başvurunuzun beyaz kod kapsamında olmadığına ilişkin bilgilendirme tarihinden itibaren 7 gün içerisinde İl Beyaz Kod Koordinatörlüğüne bir dilekçe ile itiraz edebilirsiniz.

ADLİ SÜREÇ

Bu süreçte adli mercilerce tarafınıza yapılacak tüm tebligatlar hususunda en kısa sürede il koordinatörlüğünü haberdar etmeniz önem arz etmektedir. Yapılacak duruşmalarda bulunmanız gerekmektedir. Aksi halde mahkemece zorla getirilme kararı verilebilir. Bu süreçte özel avukatınızdan da hukuki yardım alabilirsiniz. Bu durumda Bakanlığımız avukatlarından hukuki yardım almaya devam edip etmeyeceğiniz hususunda il koordinatörlüğünü bilgilendirmeniz gerekmektedir. Bilgilendirme: Tüm bu süreç boyunca, sürecin her aşamasından, tarafımıza vermiş olduğunuz mail adresine bilgilendirme mailleri gönderilerek haberdar edileceksiniz.

HİZMETTEN ÇEKİLME

Sağlık çalışanları, sağlık hizmeti sunumu esnasında şiddete uğraması halinde, acil verilmesi gereken hizmetler hariç olmak üzere hizmetten çekilme talebinde bulunabilir. Hizmetten çekilme talebi, kurum tarafından belirlenen yöneticiye sözlü veya yazılı olarak bildirilir. Bildirim üzerine yetkili yönetici, olayı derhal değerlendirerek hizmetten çekilme talebinin uygun olup olmadığı hakkında gecikmeksizin karar verir. Yetkili yönetici, hizmetten çekilme talebini uygun bulduğu takdirde hastanın sağlık hizmeti almasına ve tedavisinin devamına yönelik tedbirleri güvenlik tedbirleri ile birlikte alır. Yetkili yönetici; hastanın sağlık hizmetini devam ettirecek yeni sağlık çalışanını belirleyecek, kurum içerisinde bunun mümkün olmaması halinde hastanın hizmet alabileceği başka bir sağlık kurumu sevkini ve hizmet alımını sağlayacaktır. Bu süreç sırasında hastanın tedavisinin aksatılmamasına itina gösterilecektir.

HASTANEMİZDE GERÇEKLEŞEN BEYAZ KOD OLAYLARINA İLİŞKİN ÖRNEK MAHKEME KARARLARI

1- Hastanemizde görev yapan hekimlerimize yapılan hakaret suçu nedeniyle Gölcük Asliye Ceza Mahkemesince hekimlerimize şiddet uygulayan sanığın hakaret suçu sebebiyle ayrı ayrı 7080,00 TL adli para cezası ile mahkûmiyetine, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmiştir.

2- Hastanemizde görev yapan hekimimize yönelik tehdit ve hakaret suçları nedeniyle Gölcük Asliye Ceza Mahkemesince kamu görevlisine hakaret suçu sebebiyle 7080,00 TL adli para cezası ile tehdit suçu sebebiyle 500,00 TL adli para cezası ile mahkûmiyetine; hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmiştir.

3-Hastanemizde görevli hemşiremize yönelik hakaret, tehdit ve kasten yaralamaya teşebbüs suçları nedeniyle Gölcük Asliye Ceza Mahkemesince hakaret suçu sebebiyle 7080,00 TL adli para cezası ile tehdit suçu sebebiyle 5 ay hapis cezası ile kasten yaralamaya teşebbüs suçu sebebiyle 2240,00 TL adli para cezası mahkûmiyetine, hükmün açıklanmasının geri bırakılasına karar verilmiştir.

SIK SORULAN SORULAR:

  1. Polise ifade vermem/ Emniyete gitmem şart mı?

    Haklarınızın korunması ve faillerin cezalandırılması, adli mercilerin yetki ve görevi kapsamındadır. Bu nedenle, mümkünse hemen en yakındaki karakola bizzat başvurarak ya da aciliyet teşkil bir durum var ise, derhal bulunduğunuz yere polis çağırarak söz konusu adli süreci başlatmanız gerekmektedir.

    2559 sayılı Polis, Vazife ve Salahiyetleri Kanunu’nun 15 inci maddesine, 27/03/2015 tarihinde 6638 sayılı Kanunla eklenen fıkra ile “Polis; müşteki, mağdur veya tanık ifadelerini, talepleri halinde ikamet ettikleri yerlerde ve işyerlerinde de alabilir” hükmü getirilmiştir. Bu itibarla; ifadeniz, talep etmeniz halinde görev yaptığınız yerde alınabilecektir.

  2. Polise/ Emniyete ifade vermek istedim fakat ifade alınmıyor?

    Kamu sağlık kuruluşunda görev yapan bir personelin, görevi esnasında maruz kalacağı bir şiddet, 5237 Sayılı Türk Ceza Yasası’nın 131. maddesinde yer alan açık hüküm gereği, şikâyete tabi değildir. Yani bu durumda kolluk, siz şikâyetçi olmasanız da resen olaya el koymalı ve gerekli ön soruşturmayı derhal başlatmalıdır. Aksi durumda kolluk personeli açısından görevi ihmal suçu oluşacaktır.

  1. Hukuki yardım sürecinde şiddete maruz kalan çalışandan herhangi bir ücret talep ediliyor mu?

    Hukukî yardım görevi Kanunla verildiğinden, bu görev de bir kamu görevidir. Dolayısıyla hukukî yardım kapsamında yapılan yol/ulaşım giderlerinin görevli personele ödenmesinde 10/02/1954 tarihli ve 6245 sayılı Harcırah Kanunu’na göre hareket edilecektir.

    Ceza davalarında yargılama giderleri beraat hâlinde Devlet; mahkûmiyet hâlinde hükümlü tarafından karşılandığından, mağdur sıfatıyla davaya katılan bakımından herhangi bir yargılama gideri oluşmamaktadır. Dolayısıyla kendisine hukuki yardım yapılan personelden, bu yardım sebebiyle herhangi bir mahkeme masrafı talep edilmeyecektir.

  2. Beyaz koda başvuru yaptım ancak şikâyetçi değilim.

    Beyaz kod kapsamında işlenen suçlar genel itibariyle takibi şikâyete bağlı olmayan, başka bir ifade ile siz şikâyetçi olmasanız dahi adli mercilerce kendiliğinden soruşturulan suçlardır. Bu tür suçtan haberdar olan yöneticinin, suçu adli mercilere intikal ettirmesi yasal bir zorunluluktur. Bu nedenle şikâyetçi olmasanız dahi hadise adli mercilere intikal ettirilecektir. Ancak şikâyetçi olmamanızdan dolayı tarafınıza hukuki yardım verilmeyecektir.

  3. Beyaz koda başvurumu yaptım ancak adli süreç devam ederken şikâyetimden vazgeçtim.

    Yukarıda da izah edildiği üzere bu durumda da tarafınıza verilen hukuki yardım son bulacaktır. Ancak bu tür suçlar takibi kendiliğinden yapılan suçlar olduğundan dolayı yargılama devam edecektir.

  4. Duruşma davetiyesi geldi. Bu durumda ne yapmalıyım?. Duruşmaya gitmesem olur mu?

    Hukuki yardım talebiniz var ise duruşma davetiyesinden İl Koordinatörlüğünü haberdar etmelisiniz.

    Duruşmaya iştirakiniz yargılama sürecinin sağlıklı işlemesi açısından önemlidir. Mahkemece duruşmada hazır olmanız istenmektedir. Duruşmaya katılmadığınız takdirde, Mahkeme bir sonraki duruşmaya zorla getirilmenize karar verebilir.

  1. Önemine binaen 5271 sayılı Kanunu’nun 91 inci maddesine, 04.04.2015 tarihli ve 29316 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6638 sayılı Kanunu’nun 13 üncü maddesiyle eklenen dördüncü fıkra ilesuçüstü halleriyle sınırlı olmak kaydıyla; kişi hakkında kasten öldürme (madde 81,82), kasten yaralama (madde 86,87) ve cinsel saldırı (madde 102) suçlarında mülki amirlerce belirlenecek kolluk amirleri tarafından yirmi dört saate kadargözaltına alınma kararı verilebilecektir.

broşür çalışan hakları.jpgbroşür çalışan hakları2.jpg


Önemli Linkler

https://beyazkod.saglik.gov.tr/Giris.aspx

http://www.ttb.org.tr/kutuphane/siddet_brosur.pdf